"Les Très Riches Heures du Duc de Berry" in Musée Condé: middeleeuws meesterwerk ontdekken"

Les tres riches heureux, de maand Januari uit het laat middeleeuwse gebedenboek dat in opdracht van Duc du Berry is gemaakt.

Wie deze zomer op kunstverkenning wil gaan, doet er goed aan koers te zetten naar het Franse Museum Condé in Chantilly. Daar schittert momenteel een van de grootste meesterwerken uit de laatmiddeleeuwse boekkunst: het getijdenboek Les Très Riches Heures du Duc de Berry, gemaakt door de beroemde Gebroeders van Lymborch.

Dit wereldberoemde gebedenboek wordt beschouwd als hét hoogtepunt van de middeleeuwse boekverluchting. De rijk gedetailleerde miniaturen tonen niet alleen het luxueuze hofleven van rond 1400, maar geven ook een verrassend tedere inkijk in het leven op het platteland – in een tijd waarin het ritme van de seizoenen het dagelijks bestaan bepaalde.

Een kalender van het leven

Het beroemdste onderdeel van dit getijdenboek is ongetwijfeld de kalender, bestaande uit twaalf pagina’s – één voor elke maand. Elke maand toont een tafereel dat typerend is voor het seizoen: het zaaien van het land, de oogsttijd, de schapenscheer, de valkenjacht. De miniatuurschilderijen zijn ongelooflijk gedetailleerd geschilderd en vormen een levendige tijdcapsule van het leven in de late middeleeuwen (en onderwerpen als ook achtergrond - bv de kastelen - zijn zeer waarschijnlijk persoonlijk gelinkt aan het leven van de hertog Jean du Berry).

Het kleurgebruik is adembenemend. Vooral groen, rood en het kenmerkende blauw domineren het palet. Boven elke miniatuur prijkt de dierenriem, die de astrologische maand aanduidt, en rechts ervan vinden we een kalender met heiligen- en feestdagen – een onmisbaar onderdeel van het middeleeuwse leven.

Januari: een feestelijk begin

Op de foto hierboven zien we de maand januari, met een uitbundig aangekleed banket dat mogelijk de viering van een vredesverdrag verbeeldt. In profiel herkennen we de hertog zelf – Jean du Berry, gekleed in een weelderig blauwe mantel met bontmuts. Zijn emblemen (de gewonde zwaan en de beer) en zijn wapenschild met drie Franse lelies herinneren aan zijn koninklijke familiebanden. Het is dit soort minutieuze details die Les Très Riches Heures zo bijzonder maken: elke bladzijde bevat een schat aan visuele verhalen – soms groots en symbolisch, soms speels en humoristisch.

Een unieke kans

Dankzij een recente restauratie zijn de bladen tijdelijk te zien in speciaal ontworpen vitrines. Elke vitrine toont twee maanden, zichtbaar aan beide zijden – wat zorgt voor een bijzonder dynamische presentatie. De tentoongestelde folio’s maken deel uit van een grotere tentoonstelling over middeleeuwse miniatuurkunst en boekverluchting. Het resultaat is een betoverende reis door de beeldcultuur van de middeleeuwen – waarin geloof, astrologie, natuur en macht samenkomen op het kleinste formaat. Een absolute aanrader voor kunstliefhebbers, historici én iedereen die zich graag laat meevoeren door de verbeeldingskracht van het verleden. Zelf genoot ik volop – niet in de laatste plaats dankzij het fijne gezelschap van mijn gewaardeerde collega Doreen Timmers (Galerie Door).

Praktische informatie

📍 Les Très Riches Heures du Duc de Berry is nog te zien t/m 5 oktober in het Musée Condé, gelegen in het sprookjesachtige kasteel van Chantilly.

🔗 Geen mogelijkheid om af te reizen? Gelukkig is er ook een schitterende digitale versie beschikbaar via:https://lnkd.in/dCEeXsWf

Detail met afbeelding, in blauwe mantel, van de hertog van Berry (Duc du Berry)

Boven de hertog zien we zijn emblemen, de beer & gewonde zwaan en de franse lelies tegen de blauwe achtergrond